[Nettime-nl] LL19 The Double U T C: The Old Man And The Sea

[Leo Lake <lake@lake.nl>]

LL 19: The Double U T C: The Old Man And The Sea 

Osama Bin Laden is "geen normaal mens zoals wij", hij is een "gevaarlijke 
gek" die opgesloten moet worden voordat hij nog ergere dingen doet. 
Uitgestoten uit de menselijkheid is hij en daarom mag hij dood, nee, 
daarom moet hij dood. 
Ik hou niet van geweld en zulke taal stuit me tegen de borst. 
Een Amerikaanse predikant vertelt op de tv dat hij heeft geworsteld met 
zijn wens Osama Bin Laden dood te zien. Maar deze wens tot wraak riep 
zijn geweten wakker en na, naar eigen zeggen, een nacht huilend te hebben 
doorgebracht, besloot hij het gebod van Jezus te volgen en zijn uiterste 
best te doen zijn vijand lief te hebben. 
Ik ben geen christen en het "heb uw vijand lief" heeft me nooit 
weerhouden te gruwen van menig vijand. 
Ik gruwel van de daden van de onuitstaanbare Osama Bin Laden en het Al 
Qaida netwerk, ik gruwel van de donderende taal van de heilige 
verontwaardiging van Bush en consorten, ik gruwel van het bloedeloze 
gezever van een huilend christen en daarnaast gruwel ik nog van het 
dommige geweld van mensen die moslims lopen te treiteren: of erger. Ik 
gruwel van grote woorden als Jihad en Enduring Freedom omdat zij de 
gruwel voor mij willen verbergen. 
Alles gruwt en schrijnt. Ik overzie het niet meer: elk idee zit als een 
veel te strak pak. 
Als me iets dwars zit begin ik vaak een wandeling langs mijn boekenkast. 
De scène is simpel. Je neemt een boek, je bladert het door en zet het 
terug: Nee, ook aan dat boek heb je nu helemaal niets. Enzovoort. 
Totdat ik de rug zag van een klein boekje. Het moet meer dan 30 jaar 
geleden zijn dat ik het gelezen heb, maar als in een flits stond de hele 
inhoud weer voor mijn geest. "The Old Man And The Sea", van Hemmingway. 
The Double (W) U T C. Niet alleen het ritme klopt... 
The Old Mand And The Sea is een weergaloos boek. Het is het verhaal van 
een oude man die een uitzonderlijk grote vis, een marlin, een zwaardvis, 
weet te vangen op de open zee. De strijd is hard en duurt lang, dagen en 
nachten, maar uiteindelijk vangt hij de vis. De vis is zo groot dat hij 
niet in zijn kleine bootje past. Daarom bindt hij het langszij en roeit 
zo terug naar huis. 
Op de reis terug komen er echter haaien af op het bloed van de zwaardvis 
en hoewel de oude man menig haai om zeep weet te helpen, eten ze toch 
stukje bij beetje de hele zwaardvis op. Al wat hij nog thuisbrengt, is 
een grote kop me een skelet eraan. In de maanden  daarvoor had hij ook al 
helemaal niets gevangen. Ook deze vangst was voor niets. Je hart breekt 
als je het leest. 
Maar de andere vissers zien het skelet, weten hoe groot de vis was en 
weten welk een enorme prestatie de oude man geleverd moet hebben. Ook 
zijn veel jongere vriend weet het en huilt en vertelt de oude man dat hij 
nog veel hem leren wil. Als het boek eindigt, slaapt de oude man nog, zo 
vermoeid is hij. Of hij ooit weer wakker wordt, is niet duidelijk. De 
haaien hebben zijn vis, de vissers houden echter zijn naam hoog. 
Tijdens de jacht, en dit is de kern, groeit het respect van de oude man 
voor de zwaardvis. Op zijn Hemmingway's: "The fish is my friend too. I 
have never seen or heard of such a fish". Het respect voor de vis doet 
niets af aan de vastberadenheid waarmee hij de vis wil vangen. 
Integendeel: "I could not fail myself and die on a fish like this". 
De oude man is de visser en de vis zijn prooi. Maar het is slechts hun 
rol, de rollen hadden ook precies andersom kunnen zijn. Dat is wat er 
steeds maar weer tussen de regels staat, en soms gewoon op de regels. 
Het had precies andersom kunnen zijn. Inderdaad. Dat geldt ook voor 
visser Bush en de prooi Bin Laden. De wereld is complex, de mens reageert 
slechts op wat hij aantreft, in de kleine zone van tijd en plaats waarin 
hij, om duistere reden, is geboren. Maar wat in die zone gebeurt, is in 
sterke mate bepaald door wat er buiten die zone plaatsvindt, in het 
verleden, in andere streken. We noemen dat: ons lot. 
Het lot, het noodlot en het besef van de werking van het lot ligt aan de 
basis van alle respect. Niet "heb uw vijand lief", maar "ik ben als mijn 
vijand". Niet wat het lot brengt, maakt ons gelijk, maar het feit dat het 
lot ons wat brengt. 
Een klein deel van ieder van ons valt buiten het lot en is te vatten in 
termen van persoonlijke schuld en persoonlijke verantwoording. Osama Bin 
Laden heeft gereageerd op zijn omgeving op een manier die maakt dat hij 
nu de rol van vis heeft. Hij is prooi. Hij is schuldig. En inderdaad, we 
moeten hem vangen. Niemand mag onschuldigen doden, hij is schuldig aan 
dood en verderf. Maar niet alles aan hem is schuld, veel aan hem is lot. 
Hij heeft slechts op zijn wijze zijn lot bewerkt, zoals ook wij ons lot 
bewerken. 
De vis moet gevangen worden, maar de vis is groots. Osama Bin Laden heeft 
zijn leven opgewerkt tot iets dat relatief groot en machtig is. We moeten 
hem vangen zoals "The Old Man" zijn zwaardvis ving, met zijn 
vastberadenheid en zijn inzicht in het lot van de wereld. Maar we moeten 
Osama Bin Laden vangen in het volle besef dat wij hadden kunnen zijn als 
hij, zij het hoogstwaarschijnlijk minder krachtig, minder heroïsch. 
Wanneer hij gevangen is, zullen de haaien op het bloed afkomen en hem 
verminken. Maar ze beseffen niet wat er aan de hand is. 
Het lot maakt de vissers bescheiden, want ook zij hadden de vis kunnen 
zijn. 
Zijn wij als de haaien, of als The Old Man? 
L.
E. lake@lake.nl
W. http://www.lake.nl
     http:///www.lake.nl/ll/oldman.html


______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).